Trong năm 2020 thế giới xảy ra rất nhiều biến động lớn, phải kể đến đó chính là sự bùng nổ của đại dịch Covid 19. Đại dịch diễn ra đã tạo ra rất nhiều hệ quả lớn ảnh hưởng rất nhiều đến những nền kinh tế, phải kể đến đó là Nhật Bản, một trong những đối tác và thị trường tiềm năng của Việt Nam. 

1. Ảnh hưởng của đại dịch Covid 19 đến nền kinh tế Nhật Bản

Đại dịch bắt nguồn từ Trung Quốc vào tháng 12 năm 2019. Hàng loạt thành phố, quốc gia trên thế giới bị phong tỏa, hoặc hạn chế đi lại. Đây là một khung cảnh chưa từng có và khó có thể tưởng tượng nổi trong bối cảnh toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay. 

Với quy mô dân số già, Nhật Bản đã gặp rất nhiều khó khăn trước đại dịch Covid 19. Olympic Tokyo 2020 bị hoãn trước ngày khai mạc theo kế hoạch khiến hàng loạt doanh nghiệp lao đao. Nhiều ngành sản xuất phải đứng trước nguy cơ khủng hoảng do nhu cầu thế giới suy giảm. 

2. Biến động trên thị trường lao động Nhật Bản

- Dân số đang trong độ tuổi lao động ở Nhật thấp nhất thế giới:

Theo bảng số liệu báo cáo trong : “Triển vọng dân số năm 2019, những điểm nổi bật”, được Liên Hiệp Quốc công bố, Nhật Bản hiện đang là nước có tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động ( từ 25 đến 64 ) so với số người trên 65 tuổi thấp nhất thế giới, đạt tỷ lệ 1,8. Trong khi tỷ lệ này ở các nơi khác như Australia là 3,3, ở châu Âu và Bắc Mỹ là 3,0 đặc biệt ở khu vực hạ Sahara châu Phi lên tới 11,7.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do tuổi thọ của con người ngày càng cao, trong khi tỷ lệ sinh lại giảm thấp. 

Điều này sẽ có tác động lớn đến thị trường lao động và tăng trưởng kinh tế cũng như những sức ép tài chính mà Nhật Bản phải đối mặt trong những thập kỷ tới, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc y tế cho người cao tuổi…

- Nhu cầu lao động:

Trong một thập kỷ trở lại đây, với nhiều nỗ lực trong chính sách phát triển kinh tế, số lượng việc làm ở Nhật tăng đều từ 9,148,729 việc làm năm 2011 cho tới 14,786,921 việc làm năm 2028. Việc làm tăng trong khi dân số già với số người lao động giảm, khiến Nhật rơi vào tình trạng “thừa việc thiếu người”, nhưng cũng nhờ vậy mà các lao động có nhiều cơ hội để tìm kiếm và lựa chọn việc làm. 

Tuy nhiên, Covid 19 đã làm thay đổi cơ cấu thị trường lao động khiến công việc giảm và lao động lại tăng. Điều này có nghĩa là các lao động phải cạnh tranh nhiều hơn để có thể tìm được một việc làm ổn định. 

- Các doanh nghiệp có thể giảm được chi phí đào tạo:

Với bối cảnh hiện tại, để có nhiều cơ hội hơn trong quá trình xin việc buộc các ứng viên phải tự trang bị cho bản thân nhiều kinh nghiệm và kỹ năng. Điều này giúp các doanh nghiệp có thể tiết kiệm được những chi phí kenshu dành cho những người thiếu kinh nghiệm.  

3. Thay đổi trên thị trường việc làm cho người lao động Việt Nam tại Nhật Bản

- Ngành dịch vụ - ăn uống - lữ hành - khách sạn giảm mạnh:

Đây là một trong những ngành rất được kỳ vọng sẽ tạo được nhiều cơ hội việc làm cho người lao động Việt Nam tại Nhật Bản nếu Olympic không bị trì hoãn vì dịch bệnh.

Nhưng Covid 19 diễn ra khiến các doanh nghiệp rơi vào tình trạng khủng hoảng, nhiều lao động rơi vào tình trạng thất nghiệp do công ty phá sản và phải sống dựa vào các khoản trợ cấp bảo hiểm. 

Có thể thấy trong tương lai gần, những doanh nghiệp nãy vẫn sẽ chưa hồi phục được ngay và không có nhiều cơ hội làm việc dành cho các du học sinh hay thực tập sinh muốn tìm việc trong ngành. 

- Lao động dư thừa trong các ngành sản xuất, chế tạo máy móc:

Ngành sản xuất, chế tạo ô tô, linh kiện phụ tùng ô tô… cũng gặp nhiều khó khăn do sự đình trệ của hệ thống cung ứng cũng như sụt giảm của cầu. Thời gian trước, đây là ngành tuyển dụng khá nhiều kỹ sư, thực tập sinh Việt Nam. 

Với tình hình hiện nay, có thể thấy sẽ có rất ít việc làm mới được tạo ra trong ngành, và các chuyên gia cũng lo lắng sẽ xuất hiện nhiều lao động dư thừa. 

- Dược phẩm và chăm sóc sức khỏe vẫn thiếu rất nhiều nguồn nhân lực:

Ngành dịch vụ chăm sóc sức khỏe vốn là ngành vẫn thiếu hụt lao động nghiêm trọng tại Nhật Bản, và được kỳ vọng sẽ thu hút tốt số lượng các lao động dư thừa từ các ngành nghề khác. 

Hộ lý, điều dưỡng và chăm sóc viên người Việt Nam làm việc tại Nhật Bản đã có từ nhiều năm nhưng chưa nhiều. Tuỳ thuộc vào sự đáp ứng của lao động từ các ngành khác mà nhu cầu với chăm sóc viên người nước ngoài có thể thay đổi.

- Công nghệ thông tin vẫn tiếp tục tuyển mạnh: 

IT vẫn đang là ngành hot và có nhiều cơ hội làm việc trong tương lai. Cú sốc Covid-19 thậm chí còn tạo cho ngành này thêm nhiều việc làm hơn khi nhu cầu làm việc, giải trí tại nhà ngày càng tăng. Việc mua sắm online và dịch vụ giao hàng tại nhà thông minh cũng ngày càng phát triển. 

Chính vì vậy, nhân sự trong ngành lập trình, thiết kế phần mềm, duy trì hệ thống, tư vấn sử dụng hệ thống cũng ngày càng cao.

- Ngành Nông - lâm - ngư nghiệp và chế biến thực phẩm rất “khát” nhân lực: 

Do đại dịch Covid, rất nhiều thực tập sinh kỹ năng người nước ngoài đã không thể đến Nhật vào tháng 4 như dự kiến. Việc này khiến cho các ngành này thiếu hụt lao động trầm trọng. Báo Nikkei ngày 21/5 có đưa tin nông dân ở tỉnh Aichi đang kêu cứu vì đã đến kỳ thu hoạch bắp cải và cà chua nhưng không đủ nhân lực. 

4. Nên tận dụng cơ hội tốt trong tình trạng nhiều biến động năm 2020

- Chủ động tìm kiếm việc làm:  

Trong tình hình thông tin việc làm ít đi trong khi tỉ lệ cạnh tranh khi đi xin việc cao hơn, người lao động cần chú ý chủ động tìm kiếm thông tin việc làm cho mình. 

- Định hướng mục tiêu rõ ràng và linh hoạt: 

Trong quá trình xin việc tại Nhật đặc biệt trong giai đoạn này, có thể người lao động sẽ phải đối mặt giữa nhiều lựa chọn công việc. Có thể sẽ phải làm công việc trái với ngành mình mong muốn, hoặc có thể phải bắt đầu lại ở vị trí thấp trong một ngành mới, không tận dụng được nhiều kiến thức chuyên môn hay kinh nghiệm làm việc của mình, hoặc có thể sẽ phải chấp nhận chuyển nơi ở mới để có việc làm.

Việc có một kế hoạch dài hạn khi mới xây dựng sự nghiệp là rất nên làm, nhưng nếu quá cứng nhắc, có thể bỏ lỡ nhiều cơ hội để tôi luyện bản thân trong công việc và giao tiếp và lỡ nhịp trong quá trình phát triển sự nghiệp của mình. Những người mới ra trường và ít kinh nghiệm có thể sẽ phải cân nhắc giữa mục tiêu dài hạn cũng như ngắn hạn một cách khách quan, thấu đáo.

- Rèn luyện và tích lũy nhiều kinh nghiệm cho bản thân:

Trước đây, khi tuyển dụng các lao động nước ngoài, nhiều ngành nghề không yêu cầu kinh nghiệm, nhưng sau khi nhận vào làm họ sẽ dành thời gian và chi phí để đào tạo các thực tập sinh.

Nhưng trong bối cảnh nhiều cạnh tranh và khó khăn như hiện nay, nếu có được kinh nghiệm trong lĩnh vực tham gia sẽ là lợi thế cho chúng ta. Vì vậy, các bạn hãy tận dụng thời gian để học tập và tích lũy thêm kinh nghiệm nhé. 

Mong rằng bài viết này đã cung cấp cho các bạn những thông tin hữu ích, từ đó dễ dàng đưa ra những lựa chọn tốt nhất cho bản thân. 

Cảm ơn các bạn vì đã quan tâm đến bài viết.